Nhưng có một điều gì khác ông đã sẵn sàng thốt ra, một điều gì đó về những vấn đề toán học không chấp nhận bất cứ một cách giải quyết tổng quát nào, dù chúng chấp nhận những cách giải quyết riêng lẻ mà sự kết hợp của những cách ấy có thể đem người ta đến gần hơn với cách giải quyết tổng quát. Hẳn ông có thể thêm rằng ông xem vấn đề nẩy sinh từ cuộc đời của bất cứ ai cũng tương tự với một trong những vấn đề toán học này. Điều mà có người gọi là thời đại — gọi như thế nhưng người ấy không biết phải chăng nên hiểu nó là những thế kỷ, những thiên niên, hay khoảng thời gian giữa thuở còn cắp sách đến trường và lúc đã thành ông bà nội ngoại — cái vùng xung động rộng rãi và bất ổn cố này của những điều kiện hẳn rốt cuộc phải dẫn đến sự việc giống như một loạt rối rắm của những nỗ lực bất ưng và, nếu nói cách riêng lẻ, những nỗ lực thất bại trong việc tìm một cách giải quyết, những nỗ lực hẳn có thể cung ứng cách giải quyết đúng đắn và toàn diện, nhưng chỉ sau khi con người đã biết cách kết hợp chúng.
Trên chuyến xe điện về nhà, ông đã nhớ đến điều này
Aber er hatte noch etwas auf der Zunge gehabt; etwas von mathematischen Aufgaben, die keine allgemeine Lösung zulassen, wohl aber Einzellösungen, durch deren Kombination man sich der allgemeine Lösung nähert. Er Ahätte hinzufügen können, dass er die Aufgabe des menschlichen Lebens für eine solche ansah. Was man ein Zeitalter nennt — ohne zu wissen, ob man Jahrhunderte, Jahrtausende oder die Spanne zwischen Schule und Enkelkind darunter verstehen soll — dieser breite, ungeregelte Fluss von Zuständen würde dann ungefähr ebensoviel bedeuten wie ein planloses Nacheinander von ungenügenden und einzeln genommen falschen Lösungsversuchen, aus denen, erst wenn die Menschheit sie zusammenzufassen verstünde, die richtige und totale Lösung hervorgehen könnte.
In der Strassenbahn erinnerte er sich auf dem Heimweg daran
Hoàng-Ngọc Tuấn dịch
nguồn: tienve.org
TÁC PHẨM CHỌN LỌC 