Hoàng Ngọc Tuấn dịch
Một người đàn ông bán những tiếng kêu và những con chữ, và công việc của y khá trôi chảy mặc dù y luôn luôn gặp phải những khách hàng cãi cọ với y về giá hàng và đòi y giảm bớt. Hầu như lúc nào y cũng nhượng bộ, và nhờ đó y bán được rất nhiều tiếng rao cho những kẻ bán hàng rong, một vài tiếng thở dài mà phụ nữ về hưu thường mua, và những con chữ cho những tấm bích chương trên hàng rào, những bảng hiệu trên tường, những khẩu hiệu, những mẩu giấy viết thư, những danh thiếp, và những chuyện đùa.
Thế rồi người đàn ông nhận ra rằng giờ phút cuối cùng của đời mình đã đến, và y xin được nói chuyện với một cử toạ có sự hiện diện của nhà độc tài của đất nước. Nhà độc tài bèn tụ tập tất cả thuộc hạ và cho người đàn ông ngồi giữa các tướng lãnh, các bí thư, và những cốc cà-phê.
“Tôi đến đây để bán cho ngài những lời trăn trối cuối cùng của ngài,” người đàn ông nói với nhà độc tài. “Những lời trăn trối rất quan trọng, nhưng trong giây phút cuối cùng chúng sẽ không bao giờ tự nhiên bật ra đúng như ý ngài muốn, trái lại, ngài mua những lời này và ngài sẽ thốt chúng ra một cách thích nghi vào khoảnh khắc nghiêm trọng ấy để sau này hậu thế sẽ dễ dàng nhìn thấy ngài mang một định mệnh lịch sử.”
“Dịch cho ta nghe những điều y đang nói,” nhà độc tài ra lệnh cho thông dịch viên.
“Y đang nói tiếng Á-căn-đình, thưa Ngài Cao Cả.”
“Tiếng Á-căn-đình? Thế tại sao ta không hiểu?”
“Ngài đã hiểu rất rõ,” người đàn ông nói. “Tôi lập lại. Tôi đến đây để bán cho ngài những lời trăn trối cuối cùng.”
Nhà độc tài đứng phắc dậy, đúng theo kiểu ứng phó trong những trạng huống như thế, và cố nén sự run rẩy, ra lệnh thuộc hạ bắt lấy người đàn ông và nhốt y vào những căn hầm đặc biệt vốn luôn luôn có sẵn trong những khung cảnh đầy quyền lực như vậy.
“Thật đáng thương hại,” người đàn ông nói trong lúc bọn lính đang đem y ra khỏi phòng. “Trong thực tế, ngài muốn nói những lời cuối cùng khi giây phút ấy đến, và điều cần thiết là nói làm sao để sau này chúng dễ dàng được hậu thế xem như một định mệnh lịch sử. Những gì tôi sắp bán cho ngài là những gì chính ngài muốn nói, cho nên không có sự lường gạt trong việc mua bán này. Nhưng vì ngài từ chối việc này, nên ngài sẽ không học thuộc những lời này sẵn trước, và đến giây phút ấy, khi những lời trăn trối muốn nhảy ra, thì tự nhiên ngài sẽ không thể nói nên lời.”
“Tại sao ta không thế nói ra những lời ấy nếu chúng lại chính là những gì ta muốn nói?” nhà độc tài gặng hỏi trong lúc sắp uống thêm một ly cà-phê khác.
“Bởi cái sợ sẽ không để ngài nói,” người đàn ông buồn bã nói. “Vì sẽ có một cái thòng lọng tròng quanh cổ ngài, ngài sẽ mặc áo ngắn tay và run lẩy bẩy vì khiếp đảm, và không khí lạnh khiến hai hàm răng ngài đánh lập cập, và ngài sẽ không thể thốt ra được một lời nào cả. Người xử giảo và những kẻ phụ tá của hắn, trong số đó có nhiều ông trong cử toạ này, sẽ chờ đợi vài phút cho có nghi thức, nhưng kịp khi cái miệng của ngài thốt ra chỉ một tiếng rên bị đứt quãng vì nấc cụt và vài câu van vỉ xin tha (bởi vì, chắc chắn ngài sẽ nói lời xin tha rõ ràng từng chữ), thì bọn họ sẽ mất kiên nhẫn và sẽ treo cổ ngài ngay.”
Quá đỗi bất bình, các phụ tá và tướng lãnh xúm đến quanh nhà độc tài và xin gã ra lệnh bắn người đàn ông lập tức. Nhưng nhà độc tài, tái-nhợt-như-xác-chết, xua tất cả bọn họ ra khỏi cửa, chỉ còn chính gã và người đàn ông ở lại sau cánh cửa khoá chặt để gã mua những lời trăn trối cho mình.
Trong lúc ấy, các tướng lãnh và bí thư, cảm thấy nhục nhã cực độ vì bị đối xử như thế, bàn với nhau một âm mưu lật đổ, và sáng hôm sau bọn họ đến bắt nhà độc tài trong khi gã đang ăn nho tại một khách sảnh mà gã ưa thích. Để nhà độc tài khỏi nói lời cuối cùng, bọn họ bắn gã chết ngay tại chỗ, miệng còn ngậm nho. Sau đó, bọn họ lùng bắt người đàn ông, kẻ đã rời khỏi Phủ Chủ Tịch, và họ chẳng phải mất thì giờ vì y đang rảo bộ qua chợ để bán những câu giễu thông thường cho các diễn viên hài kịch. Nhốt y vào một xe bọc sắt, bọn họ chở y đến một chiến hào nơi bọn họ tra tấn y để buộc y tiết lộ những lời trăn trối mà nhà độc tài không kịp nói ra. Không cách nào bắt y thú nhận, bọn họ giết y bằng những cú đá trí mạng.
Tại những góc đường, những kẻ bán hàng rong vẫn tiếp tục rao những lời rao đã mua lúc trước, và một trong những lời ấy sau này trở thành một câu thần chú và một mật hiệu cho lực lượng phản cách mạng đã tiêu diệt các tướng lãnh và bí thư. Vài người, trước khi chết, suy nghĩ lẩn quẩn rằng thật ra tất cả mọi sự chỉ là một chuỗi ngu xuẩn của những nhầm lẫn, và, những con chữ và những tiếng kêu là những vật có thể bán được nhưng không thể mua được, nói cho thật chính xác là thế, bất chấp điều này có vẻ phi lý đến chừng nào đi nữa.
Và bọn họ tiếp tục thối rữa, tất cả bọn họ: nhà độc tài, người đàn ông, các tướng lãnh và các bí thư; nhưng thỉnh thoảng nơi những góc đường, người ta vẫn còn nghe những tiếng rao hàng.
nguon:tienve.org
TÁC PHẨM CHỌN LỌC 